EKİPMAN VE SARF MALZEMELERİ

1. TEŞHİS VE TEDAVİDE SIK KULLANILAN CİHAZLAR

1.1. Elektrokardiyografi (EKG)

1.1.1. EKG Cihazının Özellikleri 

Voltmetre Kalbin vücut yüzeyine ulaĢan elektriksel uyarılarının, vücudun standart bölgelerine yerleĢtirilen elektrotlar yardımı ile algılandığı devredir.

Filtre Kalbe ait olmayan elektriksel faaliyetin süzüldüğü devredir. İskelet kaslarından ya da baĢka bir kaynaktan gelen elektriksel uyarılar bu devrede engellenir.

Yükseltici (amplifikatör) Kalbin deri yüzeyine ulaĢan elektriksel uyarıları çok düĢük voltajlı olduğundan bu uyarıları izlenebilecek seviyede yükselten kısımdır.

Yazıcı (kayıt ünitesi) Kayıtta genellikle ısıl yazıcılar kullanılır. EKG kâğıdı sıcaklık karĢısında siyahlaĢan bir özelliğe sahip olduğu için elektrik akımından ısınan yazıcı çubukla (termal kafa) kolayca elektrokardiyogram çizer. Ayrıca karbonlu, mürekkepli ve optik sistemler de vardır.

EKG cihazının gösterge panelinde bulunan fonksiyon düğmeleri:

• Power (on-off): Cihazı çalıĢtır ve durdur düğmesi
• Start-Stop: Kayıt baĢlat ve sonlandır düğmesi
• Auto-Manuel: Otomatik veya manuel kayıt seç düğmesi
• Lead: Cihaz manuel kayıt seçeneğinde iken istenen derivasyonu seç düğmesi
• Speed: Kayıt hızı seç düğmesi (25, 50 mm/sn.)
• Filter: BaĢka kaynaktan gelen elektriksel uyarıları süz düğmesi

1.1.3. EKG Elektrotları 

1.1.4. EKG Kâğıdı

1.1.5. Eforlu EKG ( Treadmill- Stres Testi)

Kliniklerde kullanılan EKG cihazının yanı sıra holter EKG ve eforlu EKG çeĢitleri de bulunmaktadır. Eforlu EKG, egzersiz sırasında yapılan EKG kaydıdır. Egzersiz treadmill adı verilen bir koĢu bandında ya da bir bisiklet üzerinde belli bir süreyle yapılmaktadır.

1.1.6. Holter EKG / Ritim Holter 

Holter EKG; hastanın günlük hayatını etkilemeden 24–48 saat süreyle kalp aktivitesini kesintisiz olarak kaydeden ve dökümünü yapan, cep telefonu boyutunda, küçük bir kayıt cihazıdır. Kalbin çalıĢmasıyla ilgili bozuklukların tespit edilmesinde veya tedavinin izlenmesinde kullanılır. 

1.1.7. EKG Cihazının Bakımı Ve Temizliği 

Temizleme iĢleminden önce cihazın elektrik bağlantısı kesilmeli, kablo ve bağlantıları cihazdan ayrılmalıdır. Cihaz, hasta kablosu ve elektrotlar suyla temas ettirilmemelidir. Suyla ıslatılmıĢ pamuklu bezle temizlenmeli ve sonra kuru bezle silinmelidir. Deterjan, eritici ve organik çözücüler (alkol vb.) kullanılmamalıdır. Elektrotlar üzerinde çizik oluĢmamalıdır. Aksi takdirde bu durum yanlıĢ ölçümlere sebep olabilir. Hasta ile temas eden kısımların temizliğinde enfeksiyon riskine yönelik koruyucu tedbirler alınmalıdır.

1.2. Monitör 

Monitör, görüntü izlemek için kullanılan elektronik cihazların genel adıdır. Monitörizasyon, önemli değiĢkenleri elektronik cihazlar aracılığı ile periyodik bir Ģekilde sürekli olarak ölçme ve izleme iĢlemidir. Monitörizasyon ile hastanın durumunu gösteren çok sayıda veri, tek bir ekrandan izlenebilir.  

1.2.1. Monitör Görüntü Renkleri ve Kabloları 

 

1.2.2. Monitör Cihazının Genel Özellikleri ve Temizliği 

Temizlik sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar

• Aseton, iyodür esaslı temizleyiciler, fenol esaslı temizleyiciler ve etilen oksit gibi sterilizasyon malzemeleri kullanılmamalıdır.
• Monitör sterilizasyonu için sterilizasyon merkezi ile temas kurulmalıdır.
• Temizleme amacıyla kullanılan antiseptikler seyreltilmelidir. Bu seyreltme işlemi üreticinin talimatlarına göre yapılmalıdır.
• Çelik, yün veya gümüş cilası gibi aşındırıcı materyaller kullanılmamalıdır.
• Temizlemek için sistemin üzerine herhangi bir sıvı dökülmemelidir.
• Tekrar kullanımı önlemek için disposable (tek kullanımlık) manşetler kullandıktan sonra atılmalıdır.
• Reusable (tekrar kullanılabilir) manşetler sabunlu bezle temizlenebilir. Manşet kesesinin içine hiçbir Ģekilde bir sıvı kaçırılmamalıdır. Eğer kese içine bir sıvı girerse manĢet atılmalıdır.
• Manşet temizlendikten sonra su ile iyice durulanmalı ve oda sıcaklığında 15 saat boyunca kurumaya bırakılmalıdır.  

1.3. Defibrilatör

Kalp ventriküler fibrilasyona girdiğinde, dışarıdan yeterli miktarda elektrik akımı vererek normal sinüs ritmine döndürme işlemine defibrilasyon, elektrik akımı vermede kullanılan cihaza ise defibrilatör (elektro Şok cihazı) denir. Defibilasyon, defibrilatör ile kalbe elektrik akımı vererek myokarddaki düzensiz titreşimleri sonlandırıp kalbin normal bir şekilde çalışmasını sağlamaya yönelik hayat kurtaran bir işlemdir. 

1.3.1. Defibrilatör Cihazının Bölümleri

• Monitör

LCD ekran özelliğinde olup kalbin elektriksel aktivitesinin izlenmesini sağlar. Cihaz, kalbin elektriksel aktivitesini, defibrilatör elektrotları ya da EKG hasta kablosu ile algılar.

• Güç kaynağı (batarya/akü) 

Elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depo eden, istenildiğinde bunu elektrik enerjisi olarak veren bölümdür. Defibrilatörler, elektrik Ģebekesine takılı olsalar dahi akü ile çalıĢır, bundan dolayı akü daima dolu olmalıdır.

• Kondansatör (kapasitör) 

Elektrik depolama, bilgi kaybı engelleme, elektrik akımları arasında dönüĢüm yapmada kullanılan elektronik bir devredir. Önceden tasarlanmıĢ seviyede enerjiyi Ģarj edebilme özelliğine sahiptir.

• Elektrotlar 

Kondansatörün deĢarj edilmesiyle elektrik enerjisini hastaya iletmek için göğüs duvarına uygun pozisyonda yerleĢtirilen iki adet elektrot bulunur. Bu elektrotlar, jelli elektrot ya da metal plaka Ģeklindedir. Metal olanlara pedal ya da kaĢık da denir.  Yazıcı (kayıt ünitesi) Her defibrilasyon sonrasında otomatik olarak kayıt yapan, uygulanan enerji miktarı, tarih, saat vb. bilgileri kayıt altına alan bölümdür. EKG kâğıdı takılı olmalıdır.

1.3.2. Defibrilatör Cihazının Çeşitleri 

1.3.2.1. Otomatik Eksternal Defibrilatör

 Otomatik eksternal defibrilatörler, kardiyak arrest vakalarında sağlık personeli ya da sağlık personeli dıĢındaki kurtarıcıların da kullanabileceği defibrilasyon için kılavuzluk eden hassas ve güvenilir cihazlardır. Genellikle insanların yoğun olarak bulundukları havaalanı, uçak, tren, alıĢveriĢ merkezî, spor sahası, eğlence yerleri vb. yerlerde bulundurulur.

1.3.2.2. Manuel defibrilatör 

1.3.3. Defibrilatör Cihazının Temizliği ve Bakımı

Defibrilatörün bakımında dikkat edilmesi gereken noktalar

• Cihazın bataryası her zaman dolu olmalıdır. ġarj seviyesi sık sık kontrol edilmeli, kullanımdan hemen sonra Ģarj edilmelidir.
• Kablolarda ve elektrotlarda sıklıkla aşınma olabilir. Elektrotlar, kablolar, düğmeler, monitör vb. sağlam olmalıdır.
• EKG kâğıdı takılı bulunmalıdır.
• Elektrotlar, kullanımdan hemen sonra temizlenip cihaz üzerindeki yuvasına yerleştirilmelidir. Aksi takdirde elektrotlara sürülen sıvı jel katılaşır, bir sonraki kullanımda kıvılcım oluşmasına neden olabilir.
• Defibrilatörün yanında mutlaka sıvı elektro jel bulunmalıdır. 

1.4. Aspiratör Cihazı 

Aspiratör, günlük yaşamda pek çok alanda kullanılan, ürettiği vakum (emme) gücü ile yabancı maddeleri emerek ortamdan uzaklaştıran cihazdır. Tıp alanında kullanılan cerrahi aspiratör denir.

1.4.1. Aspiratörün Bölümleri

1. Motor bölümü: Elektrikle çalışır ve vakum gücünün oluşmasını sağlar. Cihaz üzerindeki gösterge (kontrol) panelinde bulunan aç/kapat düğmesi ile vakum başlatılır, vakum ayarlama düğmesi ile istenilen vakum gücü seçilir.
2. Bağlantı hortumları: İki adet bağlantı hortumu bulunmaktadır. Motor ile kavanoz arasındaki hortum, vakum gücünü iletir. Kavanoz ile hasta arasında bulunan hortum ise hem vakum gücünü iletir hem de ucuna takılan aspiratör sondası ile hastanın vücut boşluklarında biriken sıvı ve yabancı maddelerin kavanoza taĢınmasını sağlar.
3. Ölçekli kavanoz (Toplama kavanozu): İçinde hastanın vücut boşluklarında biriken sıvıların toplandığı cam veya PVC’den yapılmış, cihaza kolayca takılıp çıkarılabilen bölümdür. 

1.4.2. Aspiratör çeşitleri

1.4.2.1. Müstakil Aspiratörler

1.4.2.2. Merkezî Aspiratörler

1.4.3. Aspirasyonun Amaçları 

• Solunum yollarının tıkanıklığını gidermek.
• Biriken sekresyon, balgamı temizleyerek solunumun devamını sağlamak.
• Staza bağlı oluşan enfeksiyonları önlemek.
• Tanı amacıyla sekresyon, balgam almaktır. 

1.4.4. Aspiratör Cihazının Bakımı

•  Aspiratör bağlantı hortumları, çevreye temas etmeyecek şekilde toplanır.
• Hortum bağlantısı ve conta çıkarılır.
• Kavanoz içinde biriken materyal, kontamine sıvı atık olarak nitelendirilir. Atık, bu iş için ayrılmış bir evyeye veya rezervuarlı tuvalete dökülür. Atık dökülürken etrafa sıçratmamaya dikkat edilir. Aspiratör torbası kullanılıyorsa ve bu torba dolduysa kullanma kılavuzuna göre kapağı kilitlenip, tıbbi atık çöpüne atılır.
• Kavanoz ve bağlantı hortumu su ile çalkalanıp % 0,5’lik klor solüsyonunda 10 dakika bekletilir.
• Kavanoz ve bağlantı hortumuna soğuk sterilizasyon yapılır.
• Kavanozun ve hortumun zarar görüp görmediği kontrol edilir, gerekirse değiştirilir.
• Kavanozun kapağı kapatılır, conta ile bağlantı hortumu kapağa takılır.
• Cihazın çalışması test edilir. Vakum, aç/kapat düğmesine basıldığında hortumun ucunda hissedilmelidir. Hissedilmezse kavanozun kapağı kontrol edilir, kapak veya conta bozulmuş olabilir.
• Cihazın güç kaynağı doldurulur.
• Aspiratör her an kullanıma hazır hâlde bulundurulur.

1.5. Dropmatlar (Sıvı Takibinde Kullanılan Cihazlar)

Sıvı takibinde kullanılan cihazlar; doz ayarlayıcılar ve infüzyon pompalarından oluşur.

1.5.1. Doz Ayarlayıcılar 

Doz ayarlayıcılar sıvıyı doğru dozda gönderebilmek için kullanılan cihazlardır. Doz ayarlayıcının bir ucu intrakete diğer ucu da serum setine birleştirilerek kullanılır. Cihazda dakikadaki damla sayısı/saatteki mililitre sayısı işaretli bölüme getirilerek istenilen doz ayarlanmış olur. 

1.5.2. İnfüzyon Pompası 

Hastaya gerekli olan ilaç veya solüsyonları istenen zaman dilimi içerisinde ve istenen akıĢ hızında intravenöz olarak verilmesini sağlayan cihazlardır.  

1.5.2.1. Volümetrik Ġnfüzyon Pompaları (Enjektör Pompaları) 

İnfüzyon pompalarının genel özellikleri

• Normal çalışma durumunda yeşil ışıklı LED yanıp söner.
• Hata/herhangi bir bozukluk durumunda kırmızı ışıklı LED indikatörü yanıp söner.
• İnfüzyon hızı ayarlanabilir.
• Batarya durum göstergesi ile cihaz üzerinde kalan batarya miktarı tespit ve takip edilebilir.
• Damla sensörü sayesinde infüzyon hızı ve miktarı sürekli kontrol altında tutulur.
• Cihaz, hemşire çağrı sistemine bağlanabilir, sesli uyarı yapabilir.
• İnfüzyon işlemi esnasında, set içerisinde kalan hava kabarcıklarının IV yola gitmesini engelleyen emniyet sistemi vardır.
• Cihazın güç kaynağı kapatıldığında infüzyon bilgilerini hafızasında muhafaza ederek kayıtlı tutar. 

1.6. Laparoskopi Cihazı 

Laparoskopi genel anestezi altında ve karın ön duvarında açılan 0,5-1 cm’lik kesilerden yerleĢtirilen laparoskop cihazıyla yapılan cerrahi bir yöntemdir. Açılan kesiden laparaskopun çubuğu sokulur kamera ile karın içi gözlemlenir. Gerekirse laparaskopik cerrahi iĢlemler yapılabilir.

1.7. Laringoskop Cihazı 

Laringoskop, endotrakeal ve direk laringoskopi için kullanılan araçtır. Larenks ve etrafını çevreleyen anatomik yapıyı doğrudan gözlemleme işlemine laringoskopi denir. 

Laringoskop, handle (sap) ve bleyd (bıçak) olmak üzere iki parçadan oluşur. 

• Handle; laringoskopu tutmaya yarayan parçadır. Laringoskopun sapı içinde normal ya da şarj edilebilir pil bulunur. Piller, bleyd kısmındaki ampulün yanmasını sağlar. 
• Bleyd; Laringoskopun ağız yoluyla larenkse yerleştirilen parçasıdır. Bleydde bulunan ve piller ile beslenen ampul, işlem sırasında alanı aydınlatarak görülmesini sağlar. Bleydlerin, değişik boyutları bulunur. Eğri ve düz olmak üzere iki çeşit laringoskop bleydi bulunur. 

Laringoskopun temizliği 

Steril vücut alanına girmeyen, bütünlüğü bozulmamıĢ mukozaya temas eden alet / malzemeler “yarı kritik” olarak kabul edilir (örneğin; endoskoplar, laringoskop bleydleri vb.). Bu gruba giren alet/malzemeler için steril olma Ģartı aranmaz, yüksek düzey dezenfeksiyon yeterlidir. Bu ekipmanlar gluteraldehit, stabilize hidrojen peroksit gibi yüksek seviyeli dezenfektanlarla iĢleme tabi tutulmalıdır. Klorlu bileĢikler aletlerde paslanma ve korozyona yol açtığından kullanılmamalıdır. 

1.8. Airway (Hava yolu) 

Airway (hava yolu) tüpleri solunum yolunu açık tutmak için kullanılan tüplerdir. İki çeşit airway vardır: Oral airway, nazal airway. Airwayler çoğunlukla acil durumlarda ve kısa süreli olarak kullanılır. 

1.9. Nebülizatör 

Nebülizatör, ses dalgalarıyla veya basınçlı hava ile sıvı haldeki ilaçları buhar haline getirip solunum yoluyla alınmasını sağlayan cihazdır. Küçük çocuklara, ölçülü doz verilemeyen hastalara ve ağır astımı olan hastalara ilaçların etkili bir şekilde verilmesini sağlar. Nebülizatör ile kullanılmak üzere hazırlanmış özel ilaç formlarına nebül adı verilmektedir. 

Nebülizatör kullanırken hasta, oturur pozisyonda olmalıdır. Hasta, hızlı soluk alıp vermemeli, normal hızda solunum yapılmalıdır. Nebülizasyon süresi, cihaza giren hava akımına, ilacın ve cihazın özelliklerine göre değişmektedir. 

Nebülizatör çeşitleri

1. Kompresörlü nebülizatör
2. Ultrasonik nebülizatör 

Nebülizatörün temizliği

Günümüzde tek hasta kullanımlık nebülizatörler önerilmektedir. Kompressörler ortak kullanılabilir, ancak her hastanın kendisine özel nebülizatörü olmalıdır. Nebülizatör günde en az 1 kez ılık deterjanlı suyla yıkanmalıdır. Yıkanacağı zaman nebülizatörün tüm parçaları ayrılmalıdır. Yıkama işlemi yapıldıktan sonra parçalar ayrı olarak spontan kurumaya bırakılmalıdır. Tekrar kullanılacağı zaman eller yıkandıktan sonra parçalar birleĢtirilmeli ve kullanmadan önce 1-2 saniye boş olarak çalıştırılmalıdır. Eğer antibiyotik vermek için nebülizatör kullanılıyorsa her kullanımdan sonra yıkanmalı ve her 30 kullanımdan sonra 5- 10 dakika kaynatılmalıdır.

1.10. Oksijen Tüpleri Ve Donanımları

Oksijen tüpü ekipmanları

1. Basınç düzenleyiciler (regülatörler): Oksijen tüpündeki basınç hastaya oksijen vermek için çok yüksektir. O nedenle basıncı düzenlemek üzere regülatör kullanılır. 
2. Regülatör, tüpe tam oturtulmalıdır. Gevşek yerleştirilmiş bir regülatör, tüpü öldürücü füzeye dönüştürebilir. Tek yönlü ve iki yönlü olmak üzere iki çeşit regülatör vardır.
3. Akımölçerler (flowmetreler): Oksijenin litre olarak dakikadaki akış hızını ayarlayan bölümdür.
4. Nemlendiriciler: Akımölçerlere bağlı olarak kullanılırlar ve tüpten kuru olarak gelen oksijeni nemlendirirler. Kuru oksijen, uzun süreli kullanımlarda solunum yolu ve akciğerlerdeki mukoz membranların kuruyarak tahriş olmasına neden olur. Özellikle KOAH’ı olan hastalarda oksijenin nemlendirilerek verilmesi gerekir. Nemlendirici, genellikle kırılmaz cinsten bir kap ve üzerine yerleştirilmiş akımölçerden oluşur. 

1.10.1. Solunumu Olan Hastalarda Oksijen Tüpü ile Beraber Kullanılan Maske ve Kanüller 

Nazal kanül: Düşük yoğunluklu ( % 24 - 44 oranında ) oksijen vermek için kullanılır. Ġki tane burun deliği çıkıntısı olan ince bir hortum şeklindedir. Bu çıkıntılar burna yerleştirildikten sonra, hortum kısımları kulak arkasından geçirilerek, çene altında birleştirilir. Nazal kanül kullanıldığında verilecek oksijen miktarı dakikada 4 - 6 litreden fazla olmamalıdır. Aksi halde hastayı rahatsız eder. 

Basit maske: Yumuşak, şeffaf ve plastik maskedir. Orta yoğunlukta ( % 35 - 60 oranında ) oksijen vermek üzere kullanılır.

Kısmi geri dönüşlü maske (partial rebreather mask): Bir basit maske ve ona bağlı şeffaf torbadan (rezervuar) oluşmaktadır. Maske ile torba arasında iki yönlü hava geçiren bağlantı tüpü vardır. Bu maske hastanın yüzüne doğru yerleştirildiği zaman işe yarar.

Geri dönüşsüz maske (nonrebreather mask): Bir maske ve Ģeffaf torbadan oluşmaktadır. Geri dönüşlü maskeden farkı, maske ile torba arasındaki bağlantı tüpü tek yönlüdür, dolayısıyla sadece torbadan hastaya geçiş vardır. Maske hastanın yüzüne yerleştirilmeden önce torbası oksijen ile doldurulmalıdır. 

 Venturi maske: Düşük yoğunlukta ( % 24 - 50 oranında ) oksijen vermek üzere, özel olarak geliştirilmiş maskedir. Basit maske ve oksijeni aktarmak üzere değişik oranlarda oksijen geçişine izin veren değişik renkli adaptörlerden oluşmaktadır. Adaptörler, hastanın verdiği soluğun bir kısmının dışarı çıkmasına olanak sağlarken, diğer kısmının tüpten gelen oksijenle karışarak hastaya verilmesini sağlar. Böylece sürekli ve aynı yoğunlukta oksijen verilmiş olur.

1.10.2. Solunumu olmayan hastalarda oksijen tüpü ile beraber kullanılan maskeler 

Cep maske ( pocket mask): Bu maske hastanın ağzını ve burnunu kapatacak şekilde yerleştirilir. Maskenin üzerinde bulunan yukarı doğru çıkıntı oluşturan delikten soluk verilir. Birçok cep maskesinde, ilave oksijen vermek için bağlantı yerleri vardır. Hastanın yüzüne yerleştirildikten sonra, iki elle maske yerinde tutulmaya çalışılır. 

Balon maske sistemi (Bag - valve mask / ambu maske): Solunumu durmuş olan hastaya kuvvetle hava vermek için kullanılır. Bir maske ve bağlantıda olduğu balon şeklindeki torbadan oluşmaktadır. İlave oksijen vermek için bağlantı yeri vardır.

1.11. Pulse Oksimetre Cihazı ve Bakımı 

Pulse oksimetre cihazı kandaki oksijene bağlanmış hemoglobinin toplam hemoglobine oranını (oksijen satürasyonunu) ölçen ve yüzdesel olarak ekranında gösteren cihazdır. Pulse oksimetre cihazları tiplerine göre servislerde, yoğun bakımlarda, acil servislerde ve hasta transferlerinde sıklıkla kullanılır.

1.12. Setler 

1.12.1. Anjiografide Kullanılan Setler 

Anjiyografi, kontrast madde verilerek kalbin damarlarının görüntülenmesidir. Anjiyografi denildiğinde, daha çok kalbi besleyen koroner arterlerin incelendiği, koroner anjiyografi anlaĢılmakla birlikte kalp, arterler, venler ve lenf damarları da incelenir. Damarlar, direkt radyografilerde görülmediği için kontrast madde verilerek görünür hâle getirilir. Anjiyografi genellikle incelenen bölge ve organa göre adlandırılır

1.12.2. Cut Down Seti 

Cilt altı venöz kateter uygulaması için kullanılan settir. Sürekli açık damar yolunun olması istendiğinde ve kısa sürede fazla miktarda sıvı verilmesi gerektiği durumlarda cut down açma işlemi (venöz kateterizasyon) uygulanır. Antiseptik solüsyon uygulaması sonrası alan, steril delikli bir örtü ile örtülür. Lokal anestezi yapılır. Bisturi ile deri ve deri altı geçilerek damar bulunur, kesi (venotomi) yapılır. Kateter yerleĢtirilip etrafı bağlanır ve kapatılır.

1.12.3. Trakeostomi Seti 

Trakeanın ön duvarına, nefes alıp vermeyi kolaylaĢtırmak amacıyla cerrahi yöntemle açılan pencereye trakeotomi, bunun ciltle ağızlaĢtırıp stoma oluĢturulmasına ise trakeostomi denir. Cerrahi olarak oluĢturulan trakeal açıklığa yerleĢtirilen tüpe ise trakeostomi tüpü adı verilir. 

1.12.4. Lomber Ponksiyon Seti Lomber ponksiyon (LP): 

Bel bölgesindeki omurlar arasından iğne ile girilerek beyin omurilik sıvısını alma iĢlemidir. Lomber ponksiyon tedavi ve anestezik amaçlarla da kullanılabilir. 

1.12.5. Pansuman Seti

Cerrahi işlemler sonrası pansumanların yapılması için kullanılan settir.

Pansuman setinin içinde bulunan malzemeler

• Portegü, makas, penset
• Bisturi sapı ve ucu
• Steril ve non steril eldiven
• Antiseptik solüsyon
• Sargı bezi
• Gaz kompres
• Plaster
• Cerrahi iplik
• Kapaklı küvet

1.12.6. Biyopsi seti 

Biyopsi, bir hastalığı teşhis etmek amacıyla küçük bir doku parçasının alınmasıdır. Alınan parça içindeki hücre türleri mikroskop altında incelenir. Biyopsi seti, biyopsi almak için kullanılan settir. Kanser tanısında en önemli tekniklerden biri biyopsidir. Biyopsi materyali direkt cerrahi müdahale ile veya özel bir iğne yardımıyla alınabilir. Girişim lokal veya genel anestezi altında yapılabilir.

Biyopsi setinde bulunan malzemeler

• Antiseptik solüsyon
• Anestezik madde
• Enjektör
• Bistüri sapı-ucu
• Makas, iğne
• Cerrahi iplik
• Hemostat
• DiĢli-dişsiz pensetler
• Spanç
• Aspirasyon için kalın iğne
• Kapaklı küçük şişe
• Fikse (sabitleyici tespit edici) edici madde

 1.12.7. Torasentez Seti 

Torasentez (plevra ponksiyonu); tanı ve tedavi amacıyla interkostal aralıktan plevra boşluğuna özel iğne ya da katater ile girerek yapılan aspirasyon işlemidir. Torasentez ile sıvı veya hava alınabildiği gibi plevra boşluğuna ilaç verilebilir.
Torasentez setinde bulunan malzemeler

• Steril gazlı bez
• Antiseptik solüsyon
• Steril eldiven
• Enjektörler
• Lokal anestestezi
• Atropin

1.12.8. Setlerin Temizliği ve Sterilizasyonu 

Enfeksiyonların önlenmesi açısından kullanılan setlerin sterilizasyonu önemlidir. Uygun temizleme, dezenfeksiyon ve sterilizasyon prosedürleri uygulanarak setlerin erken yıpranması önlenmelidir. Setlerin sterilizasyonu için en uygun ürün ve yöntem seçilmelidir.

1.13. Kontrollü Ağrı Cihazı (PCA / Patient Controlled Analgesia) 

Analjezi basit tabiriyle ağrının giderilmesi demektir. Hasta kontrollü analjezi ya da kısa adıyla PCA ise hastanın gereksinim duyduğu anda kendi kendisine ağrıkesici yapması olarak tanımlanabilir.

1.14. Tansiyon Aleti ve Stetoskop

• Dijital tansiyon aleti 

• Civalı veya havalı tansiyon aleti

• Stetoskop

1.15. Ateş Ölçme Cihazları (Termometreler) 

• Dijital termometreler

• Dijital kulak termometreleri

• Alın termometreleri 

• Emzik Ģeklinde termometreler 

• Cıvalı cam termometreler

2. TEŞHİS VE TEDAVİDE KULLANILAN SARF MALZEMELERİ 

2.1. Nazogastrik Sondalar 

Nazogastrik sondalar sindirim sisteminde çeşitli amaçlar için kullanılan malzemelerdir.

Nazogastrik sondaların kullanım amaçları

• Abdominal (karın) ameliyatlardan sonra sindirim sistemindeki gerilimi önlemek, biriken sıvı ve gazı çıkarmak.
• Sindirim sistemi ile ilgili radyolojik incelemeler yapmak.
• Ağızdan beslenemeyen hastaları beslemek(gavaj).
• Hastayı genel anesteziye hazırlarken tok hastaların sindirim sistemindeki içeriği boşaltmak.
• Tanı amacıyla mide içeriğinden örnek almak.
• Kusmanın tekrarlandığı veya kusmanın tehlikeli olduğu durumlarda (paralitik ileus, intestinal obstrüksiyon, akut mide dilatasyonu) özofagus tahrişini ve oluşabilecek enfeksiyonları önlemek.
• Mide ve özefagus varis kanamasını durdurmak.
• Travma hastalarında gastrointestinal yaralanmanın değerlendirmesini yapmak.
• Prematüreleri beslemek.
• Zehirlenmelerde mideyi yıkamak (lavaj). 

2.2. Aspirasyon Sondası

Aspirasyon sondası, aspiratör hortumu ile hasta arasında bağlantı sağlayan steril şartlarda kullanılan bir malzemedir. Çeşitli tipleri mevcutsa da aralarındaki temel fark dizaynları ve yapımında kullanılan materyalden kaynaklanmaktadır. 

 Aspirasyon sondalarının kullanım amaçları

• Ağız boşluğunda biriken sekresyonların temizliğinde,
• Entübasyon uygulanan hastalarda ağız ve tüp içinde biriken sekresyonların temizliğinde,
• Cerrahi sahada mevcut olan kan ve diğer sıvıların sahadan uzaklaştırılmasında,
• Trakeostomili hastalarda trakeal kanülde biriken sekresyonların aspirasyon işlemlerinde kullanılmaktadır.

2.3. Mesane Kateteri 

İdrar boşaltmak amacı ile kullanılan kateterlere mesane kateteri denir. İdrarı boşaltmak amacıyla bir kateterin üretra içinden geçirilerek mesane içine yerleştirilmesi işlemine mesane kateterizasyonu denir. 

2.4. Venöz Kateterler 

2.5. İnfüzyon Setleri

2.6. Numune Kapları

2.7. Kan Tüpleri 

Kan tüpleri özelliklerine göre renkli kapaklarla ayrılmışlardır. Katkı maddesi içerip içermemesi, içerdiği katkı maddesi, hacim gibi farklı özelliklere sahip olan vakumlu tüpler, kapak rengine göre birbirinden ayrılırlar. Aşağıdaki tabloda (Tablo 1.1:) renk koduna göre tüp çeşitleri yer almaktadır. 

2.8. Trakeostomi Kanülleri

Trakeostomi sırasında kullanılan aletlerdir.

Trakeostomi kanüllerinin özellikleri

• Trakeostomi kanülleri farklı ebatlarda olabilir.
• Tek veya çift lümenlidir. Metal (paslanmaz çelik ve gümüş) ve plastik/silikondan yapılmıştır.
• Tek kullanımlık veya çok kullanımlık çeşitleri bulunmaktadır.
• Balonlu (kaflı) veya balonsuz(kafsız) türleri vardır.
• Delikli veya deliksiz olabilir.

2.9. Entübasyon Tüpleri 

Bilinci kapalı hastalarda solunum yolunu güvenlik altına almak, solunumu kontrol etmek gibi çeşitli amaçlarla trakea içine yerleştirilen tüpe entübasyon tüpü denir. 

Endotrakeal tüpler sentetik mineralli kauçuk, polietilen veya polivinil klorid gibi maddelerden yapılmıştır. Bu tüpler tek kullanımlık olabildiği gibi sterilize edilerek tekrar kullanılabilir. Tüpün çapı büyüdükçe uzunluğu da artar. Tüpler üzerinde hem büyüklükleri hem de uzunlukları belirtilmektedir.

Entübasyon tüpünün kullanım amaçları

• Havayolunu açık tutmak
• Solunumu kontrol etmek
• Aspirasyonu önlemek
• Resusitasyonda kolaylık sağlamak
• Anestezi uygulanan hastalarda anestezik ajanların solunum yolu ile verilmesini sağlamak

 2.10. Ostomi Torbaları 

Ostomi, içi boş bir organın vücut yüzeyine ağızlaştırılması anlamına gelen Yunanca bir kelimedir.
Ağızlaştırılan organa göre değişik ostomiler mevcuttur.
Vücut yüzeyine ağızlaştırılan yere stoma denir.
Bazı hastalıklarda bağırsakları karın cildine ağızlaştırmak gerekebilir. İnce bağırsağın karın cildine ağızlaştırılmasına ile ostomi, kalın bağırsağın karın cildine ağızlaştırılmasına ise kolostomi denir.
Her iki durumda da sindirim işlevi sonucu oluşan artıklar karın cildindeki bu ağızdan dışarı atılır.

2.11. Sarf Malzemelerinin Temini 

• Tıbbi malzemelerin temini

*Sarf malzeme alım işleminde, tüm sarf malzemeler için il stok koordinasyon ekibiyle koordineli çalışılarak, ülke genelindeki hastaneler taranır. Öncelikli olarak, diğer hastanelerdeki devir-stok fazlası ve ihtiyaç fazlası değerlendirilir ve temin işlemine geçilir. Diğer hastanelerde bulunamayan ürünler için ihale veya ara alıma çıkılır.

*Sarf depoda dönemler halinde kullanılan sarf malzemelerine ait eksiklikler tespit edilir. İhaleye çıkmadan önce servislerden yeni eklemek istedikleri sarf malzemelerine ait liste alınır. Bu liste sarf malzeme komisyonuna sunulur. Komisyonun onayı olursa ihaleye eklenir. Komisyonun aldığı karar sarf malzeme komisyon defterine yazılır. 

*Sarf malzemeler sarf depo tarafından muayene komisyonunca son kullanma tarihi, miktarı, fatura ile uygunluğu kontrol edilir. Saklama koşullarına uygun olarak depolanır.

*Yerleştirme esnasında aynı sarf malzemelerden elde mevcut bulunanla yeni gelenin son kullanma tarihleri karşılaştırılır. Son kullanma tarihi yakın olanın önce tüketilmesi sağlanır.

*Toplu sarf malzeme alan servislere istem belgesi ile talep ettiği sarf malzemeleri haftalık olarak verilir.

*Sarf depoda aylık dönemler halinde genel düzenlemeler yapılır. Genel temizlik, sarf malzemelerinin sayımı, miad kontrolleri ve sarf malzemelerin düzenlenmesi yapılır.

*Servislerde tüketimi olan sarf malzemelerin MKYS üzerinde düşüşü yapılır. Birim içi çıkıĢların (Tüketim) aylık listesi alınarak ilgililere imzalatılır. Her ayın baĢında döner sermaye saymanlığına verilir.

*Sarf depodan servislere verilen sarf malzemelerin düzenli kullanımının sağlanması ve fazlalık oluşmasının engellenmesi için kontroller yapılır.  

2.12. Sarf Malzemelerinin Toplanması ve Uzaklaştırılması 

Tıbbi atıklar, diğer atıklardan ayrı olarak tıbbi atık torbaları ve kesici-delici atık kapları ile toplanır ve geçici depolara gönderilir. Tıbbi atıkların toplanmasında yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı, sızdırmaz; çift taban dikiĢli ve körüksüz olarak üretilen üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde uluslararası “Biyotehlike” amblemi ile “DĠKKAT TIBBĠ ATIK” ibaresini taşıyan kırmızı renkli plastik torbalar kullanılır. 

Torbalar en fazla ¾ oranında doldurulur, ağızları sıkıca bağlanır ve gerekli görüldüğü hallerde her bir torba yine aynı özelliklere sahip diğer bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanır. Bu torbalar, hiçbir şekilde geri kazanılmaz ve tekrar kullanılmaz.

Tıbbi atık torbalarının içeriği hiçbir suretle sıkıştırılmaz, torbasından çıkarılmaz, boşaltılmaz ve başka bir kaba aktarılmaz. 

Tıbbi atıklar, ilgili sağlık personeli tarafından oluşumları sırasında, kaynağında diğer atıklar ile karıştırılmadan ayrı olarak biriktirilir. Toplama ekipmanı, atığın niteliğine uygun ve atığın oluştuğu kaynağa en yakın noktada bulunur. Tıbbi atıklar hiçbir suretle evsel atıklar ambalaj atıkları ve tehlikeli atıklar ile karıştırılmaz.

Ekipman ve Sarf Malzemeler Ders Notları için TIKLAYINIZ.